Το Μνημείο του Αλέξανδρου Υψηλάντη στο πεδίο του Άρεως

Το ταφικό μνημείο του Αλέξανδρου Υψηλάντη, του Γενικού Επιτρόπου της Αρχής της Φιλικής Εταιρείας φέρει πολύ στη μνήμη το γλυπτό του Γιαννούλη Χαλεπά με το όνομα «Κοιμωμένη». Αν και δεν υπάρχει υπογραφή του καλλιτέχνη αποδίδεται στο γλύπτη Λεωνίδα Δρόση¹ το 1869². Το νεκρό σώμα βρίσκεται ξαπλωμένο πάνω σε σαρκοφάγο με ανάγλυφες διακοσμήσεις στις πλευρές του (δάφνινα στεφάνια, το οικόσημο της οικογένειας, ο αναγεννώμενος Φοίνικας με τον σκούφο του Ιερού Λόχου, η σημαία της Επαναστάσεως και ένα σπαθί). Πρόκειται για το μοναδικό παράδειγμα ανδρικής μορφής στον τύπο αυτό στον Ελλαδικό Χώρο³. Η αρχική θέση του μνημείου ήταν στο Πολυτεχνείο. Επειδή υπέστη βανδαλισμούς και δεν άρμοζε στο χώρο το 1964 μεταφέρθηκε μπροστά από τον Ιερό Ναό των Ταξιαρχών στο Πεδίον του Άρεως κοντά στα κενοτάφια των Ιερολοχιτών του 1821 και των πεσόντων στο Δομοκό το 1897. Την ίδια χρονιά έγινε η ανακομιδή των οστών του Αλέξανδρου Υψηλάντη από τη Βιέννη, τα οποία εναποτέθηκαν στο μνημείο⁴.

 Δάφνινο στεφάνι, μέρος της ανάγλυφης διακόσμησης του μνημείου

 Το οικόσημο της οικογένειας Υψηλάντη

 Σμιλεμένα στη μία των πλευρών του τάφου τα εμβλήματα του Ιερού Λόχου, ο Φοίνικας που αναγεννάται από την τέφρα του, ο σκούφος με τα διακριτικά του Ιερού Λόχου, η σημαία και το σπαθί.

 Επιγραφή στο πίσω μέρος του μνημείου⁵:
Αλέξανδρος Υψηλάντης
Γενικός Επίτροπος της
Αρχής της Φιλικής Εταιρείας

1. Η απόδοση του μνημείου στον Δρόση στηρίζεται στο αρχείο του καλλιτέχνη  στην Εθνική Πινακοθήκη, όπου σύμφωνα με πληροφορίες του γιού του, συγκαταλέγεται στα έργα του ο «Υψηλάντης» που βρίσκεται στην κατοχή του Πολυτεχνείου. Επίσης σε δημοσίευμα του 1929 στο περιοδικό Φραγκέλιο (σχόλιο του Νίκου Βέλμου). Συμφωνούν οι Μανωλικάκης, Χρήστου, Μυκονιάτης, ενώ ο Στ. Λυδάκης πιθανολογεί ότι έγινε από τον Ι. Βιτσάρη . Η Αρ. Παπανικολάου-Κρίστενσεν 1993, σελ. 12 (και σημ. 30), 122, το αποδίδει στον Χριστιανό Χάνσεν, με βάση μια επιστολή της εποχής (1843) όπου αναφερόταν ότι εκείνος εργάζεται για το μνημείο του Υψηλάντη.
2. Δ. Παυλόπουλος 1998, τ. Α’, σ.409
3. Τ. Γιαννουδάκη, 1994, σελ. 43
4. Λεξικό Ελευθερουδάκη, συμπλήρωμα 12^ου τόμου, σ.1119
5.  Η επιγραφή πιθανολογείται να προστέθηκε όταν έγινε η ανακομιδή των οστών από τη Βιέννη.