Προσωπικότητες του Πόντου

KATA XPONOΛΟΓΙΚΗ ΣΕΙΡΑ

ΔΙΟΓΕΝΗΣ Ο ΚΥΝΙΚΟΣ 412 π.Χ. Από την Σινώπη.

ΗΡΑΚΛΕΙΔΗΣ Ο ΠΟΝΤΙΚΟΣ 388 - 310 π.Χ.  Από την Ηράκλεια του Πόντου. Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος και αστρονόμος.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΙ ΔΙΟΝΥΣΟΔΩΡΟΣ  2ος αι. π.Χ. Από την Αμισό ( Σαμψούντα). Μαθηματικοί.

ΣΤΡΑΒΩΝΑΣ Ο ΑΜΑΣΕΙΟΣ 64 π.Χ. Γεωγράφος & Ιστορικός.

ΤΥΡΑΝΝΙΩΝΑΣ 1ος αι. π.Χ. Από την Αμισό ( Σαμψούντα). Λόγιος & Δάσκαλος του Στράβωνα.

ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΝΕΟΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ, Ο ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΣ 215 μ.Χ.

ΑΓΙΟΣ ΕΥΓΕΝΙΟΣ 4ος αι. μ.Χ. Από την Τραπεζούντα. Πολιούχος της Τραπεζούντας.

ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ  329 μ.Χ. Από την Νεοκαισάρεια του Πόντου .

ΕΥΑΓΡΙΟΣ ΑΣΚΗΤΗΣ Ο ΠΟΝΤΙΚΟΣ 345 - 415 μ.Χ. Από τα Ίβηρα του Πόντου .

ΜΑΡΚΙΑΝΟΣ Ο ΗΡΑΚΛΕΙΩΤΗΣ 400 μ.Χ. Από την Ηράκλεια του Πόντου. Γεωγράφος.

ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ο ΑΘΩΝΙΤΗΣ 930 μ.Χ. Από την Τραπεζούντα. Θεμελιωτής του Μοναχισμού στο 'Αγιο Όρος, Ιδρυτής της Μονής Μεγίστης Λαύρας, Αγίου Όρους.

ΞΙΦΙΛΙΝΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ 1064 -1075 μ.Χ. Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης.

ΑΛΕΞΙΟΣ Β΄ ΜΕΓΑΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ  1282 μ.Χ. Από την Τραπεζούντα. Αυτοκράτορας της Τραπεζούντας (1297-1330).

ΠΑΝΑΡΕΤΟΣ ΜΙΧΑΗΛ 1320 - 1390 μ.Χ  Βυζαντινός Αξιωματούχος και Χρονικογράφος του κράτους της Τραπεζούντας .

ΞΙΦΙΛΙΝΟΣ - ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ 14ος αιώνας μ.Χ. Σεβαστοκράτωρ Εμμανουήλ Κομνηνού Γ'.

ΔΑΥΙΔ ΜΕΓΑΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ 1408 -1463 μ.Χ. Ο τελευταίος Αυτοκράτορας της Τραπεζούντας (1459-1461).

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΙΟΣ Λόγιος του 15ου αι.

MAPIA (ΓΚΙΟΥΛ MΠΑΧΑΡ)  16ος μ.Χ. Από τη Λιβερά της Ματσούκας. Σύζυγος του Σουλτάνου Βαγιαζήτ Β΄.

ΚYΜHΝΙΤΗΣ ΣΕΒΑΣΤΟΣ 1630 -1702 Από το Χότσι Τραπεζούντας. 'Ιδρυσε το Φροντιστήριο της Τραπεζούντας. Μετέφρασε έργα του Αριστοτέλη & Ισοκράτη.

ΜΟΥΡΟΥΖΗΣ Δ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ 1730 - 1787 Μέγας Διερμηνέας της Υψηλής Πύλης. Ηγεμόνας της Μολδοβλαχίας.

ΜΟΥΡΟΥΖΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ 1768 -1812 Από το Φανάρι της Κωνσταντινούπολης. Μέγας Διερμηνέας της Υψηλής Πύλης ανοικοδόμησε τη Μεγάλη του Γένους Σχολή στη Ξηροκρήνη.

ΜΕΤΑΞΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ 18ος αι. Από τηνΤραπεζούντα. Αρχιμανδρίτης. Πρώτη προσπάθεια για την σύνθεση ιστορίας της Μονής Σουμελά.

ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ ΣΑΒΒΑΣ Τέλη 18ου αι. - 1823  Από Σκόλιτσα, Παναγίας Σουμελά. Μεγάλος Δάσκαλος του Γένους. Επανίδρυσε το Φροντιστήριο της Τραπεζούντας & δίδαξε στο Φροντιστήριο. Μεγάλος Ευεργέτης.

ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ 1792 - 1828 Καταγωγή της οικογένειας του από την Υψηλή της Τραπεζούντας. Πρίγκιπας, Στρατιωτικός, Λόγιος και Αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας Γενικός Επίτροπος της Αρχής (Νόμιμος Διάδοχος του Θρόνου της Αυτοκρατορίας της Ρωμανίας).

ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ 1794 -1832 Καταγωγή της οικογένειας του από την Υψηλή της Τραπεζούντας στρατιωτικός και αγωνιστής της Επανάστασης του 1821.

ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ 1815 -1887 Από τη Τραπεζούντα. Διευθυντής του Φροντιστηρίου, Παιδαγωγός, Συγγραφέας.

ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ ΠΕΡΙΚΛΗΣ 1818 -1871 Από τη Τραπεζούντα. Λόγιος, διδάσκαλος του Φροντιστηρίου Τραπεζούντας, συγγραφέας των βιβλίων τα ''ΠΟΝΤΙΚΑ΄΄ και '' ΟΙ ΦΥΓΑΔΕΣ΄΄.

ΚΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ 1828 -1906 Τραπεζίτης, στέλεχος της Δημοκρατίας του Πόντου.

ΚΑΠΕΤΑΝ ΓΙΩΡΓΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ ΠΑΣΑΣ  1856 -1930  Από την Τραπεζούντα. Ισόβιος Δήμαρχος Κερασούντος, Ο ισόβιος Έλληνας Δήμαρχος στην ιστορία του Πόντου.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ 1856 -1930 Από την Τραπεζούντα. 'Εμπορος επικεφαλής για την ανεξαρτησία του Πόντου, Πρόεδρος του Α' Παμποντιακού Συνεδρίου στη Μασσαλία 1918. Εμπνευστής της δημιουργίας Ανεξάρτητου Πόντου.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ Η. ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ 1858 -1938 Από την Αργυρούπολη του Πόντου. Ένας από τους ιδρυτές της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών. Έκανε συστηματική και εξονυχιστική έρευνα των Ποντιακών γραμμάτων αφιέρωσε μια ολόκληρη 60ετία στη διάσωση και επιστημονική τεκμηρίωση της ποντιακής διαλέκτου.

ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ  1860 -1915  Eπιχειρηματίας, Ισόβιος Δημογέροντας στο Μεταλλείο Ταύρου.

ΨΩΜΙΑΔΗΣ ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ  1864 -1935 Από την Ορντού. Μητροπολίτης Ξάνθης & Περιθεωρίου εισηγήθηκε στον Ελευθέριο Βενιζέλο την μεταφορά της εικόνας της Παναγίας της Μονής Σουμελά από τον Πόντο στην Ελλάδα.

ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ 1865-1936 Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Πόντου.

ΚΑΛΑΝΤΙΔΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ 1876 -1946 Από την παραλιακή πόλη του Πόντου Ρίζαι. Ο πρώτος ιδρυτής Ακτινολογικού Ιατρείου στην Ελλάδα με τα πιο σύγχρονα μηχανήματα.

ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Α. ΑΝΘΙΜΟΣ 1878 -1962 Από την Αργυρούπολη του Πόντου. Αρχιμανδρίτης, Φιλόλογος, Πρόεδρος της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών και Διευθυντής του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσας της Ακαδημίας Αθηνών. Μακροχρόνια εθνική και επιστημονική δράση. Προσέφερε πολλά στην Εκκλησία, το Έθνος, την Επιστήμη, στον Ποντιακό Ελληνισμό.

ΛΕΟΝΤΙΔΗΣ ΝΙΚΟΣ 1881-1942 Από Τραπεζούντα. Δικηγόρος, συνεργάτης του Μητροπολίτη Τραπεζούντος Χρύσανθου και του Ίωνα Δραγούμη, Εκδότης Εφημερίδας «ΛΟΓΟΣ». Μέλος του Εθνικού Συμβουλίου του Πόντου, Πρόεδρος της Εθνοσυνελεύσεως των Ποντίων στο Βατούμ, Υπουργός Γενικός Διοικητής Θράκης.

ΣΟΥΜΕΛΙΔΗΣ ΓΕΡΒΑΣΙΟΣ 1882 -1943  Από Κρώμνη. Ιεροδιάκονος Επίσκοπος Σεβάστειας & Μητροπολίτης Γρεβενών, ανεκτίμητη προσφορά στους διωκόμενους χριστιανούς περιέσωσε ιερά κειμήλια της εκκλησίας (38 κιβώτια γεμάτα ιερά κειμήλια που μπόρεσε να περισυλλέξει. Τα περισσότερα βρίσκονται στη Νίκαια, άλλα σε εκκλησίες της Καστοριάς και στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών όπου και εκτίθενται.

ΚΑΝΔΗΛΑΠΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 1881-1971 Από την Αργυρούπολη. Διδάσκαλος, κατά τις δραματικές ώρες της ανταλλαγής διέσωσε και μετέφερε στην Ελλάδα ιστορικά και λαογραφικά κειμήλια από τις Ι. Μονές και την Μητρόπολη Χαλδίας, τα οστά του Αυτοκράτορα της Τραπεζούντας Αλέξιου του Μεγαλοκομνηνού και την περίφημη βιβλιοθήκη της Αργυρουπόλεως «Ο ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ».

ΦΥΛΛΙΖΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ 1882 - 1965  Από την Τραπεζούντα. Μηχανικός και αρχιτέκτονας συνέβαλε στη διατήρηση και ανιστόρηση των Βυζαντινών μνημείων της πόλης.

ΙΑΣΩΝΙΔΗΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ  1884 -1959  Από την Πουλαντζάκη του Πόντου. Νομικός & Πολιτικός επικεφαλής της «ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΗΣ». Οραματιστής της Δημοκρατίας του Πόντου φλογερός πατριώτης με μεγάλη κοινωφελή δράση. 'Ενας από τους ιδρυτές της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών. Ιδρυτικό μέλος Σωματείου Παναγία Σουμελά.

ΚΟΥΡΤΙΔΗΣ ΕΥΚΛΕΙΔΗΣ 1885 - 1937 Από τη Σάντα. Φημισμένος οπλαρχηγός του Πόντου.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΑΛΑΒΑΝΗΣ  1876 -1941  Από την Κερασούντα του Πόντου. Ιστορικός του Πόντου της δεκαετίας 1914-1924. Συγγραφέας του «ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΓΕΝΙΚΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑΝ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ» (1925) και άλλων λαογραφικών έργων, που βρίσκονται μόνο στην Εθνική Βιβλιοθήκη. Εκδότης της εφημερίδας της Κερασούντας «ΑΡΕΤΙΑΣ».

ΘΕΟΦΥΛΑΚΤΟY ΘΕΟΦΥΛΑΚΤΟΣ 1885 -1961 Από την Τσίτη Αργυρούπολης. Κορυφαίος ιατρός ιδρυτής της Ευξείνου Λέσχης. Πολιτική, Εθνική και Συγγραφική δράση. Εξέδιδε την εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΠΟΝΤΟΣ».

ΚΑΠΕΤΑΝΙΔΗΣ ΝΙΚΟΣ 1889 - 1921 Από τη Ριζούντα του Πόντου. Δημοσιογράφος. Απαγχονίστηκε στα Δικαστήρια Ανεξαρτησίας σε ηλικία 32 ετών, πρόλαβε όμως και σημάδεψε με την πένα και τη στάση του τον Ποντιακό Αγώνα.

ΚΤΕΝΙΔΗΣ ΦΙΛΩΝ 1889 -1963 Από την Τραπεζούντα. Γιατρός, Δημοσιογράφος, Θεατρικός Συγγραφέας.

ΘΕΟΦΥΛΑΚΤΟΣ ΚΩΣΤΑΚΗΣ Καταγωγή από την Τραπεζούντα. Ιδιοκτήτης ενός από τους τέσσερις μεγαλύτερους τραπεζικούς-εμπορικούς οίκους της Τραπεζούντας και του Πόντου. Ευεργέτης της κοινότητας Τραπεζούντας και Δήμαρχος της κατά τη ρωσική κατοχή (1916-1918).

ΛΑΜΨΙΔΗΣ ΟΔΥΣΣΕΑΣ  1917- 2006 Από Τραπεζούντα. Βυζαντινολόγος, Συγγραφέας, Πρόεδρος της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών, Πρόεδρος του περιοδικού «ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΟΝΤΟΥ».

ΕΝΕΠΕΚΙΔΗΣ ΠΟΛΥΧΡΟΝΗΣ 1917- 2014 Από την Αμισό του Πόντου. Καθηγητής στην έδρα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Βιέννης, ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την ιστορική έρευνα σε αρχεία και βιβλιοθήκες της Αυστρίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ελλάδας, της Ελβετίας, της Ιταλίας, της Βρετανίας και της Ουγγαρίας.

ΘΕΟΦΥΛΑΚΤΟΥ ΑΝΝΑ  1924-  Καταγωγή από την Τραπεζούντα. Πρώτη γυναίκα Οφθαλμίατρος στην Ελλάδα, Πρόεδρος Συνδέσμου Φιλίας «ΕΛΛΑΣ-ΚΥΠΡΟΣ», Πρόεδρος Σωματείου Μέριμνας Ποντίων Κυριών, Μεγάλη κοινωφελή δράση.